Zijn de magere jaren voor Apeldoorn begonnen? Vier keuzes in tijden van schaarste
Elk voorjaar, vlak voordat de zomervakanties van start gaan, debatteert de gemeenteraad van Apeldoorn over misschien wel het belangrijkste document voor de gemeente: de Voorjaarsnota. In de voorjaarsnota staan de financiële uitgangspunten beschreven die dienen als basis voor het opstellen van de gemeentebegroting in het najaar. Zo staat er beschreven hoeveel geld er beschikbaar moet komen voor onze zorg, voor de woningbouw, in sportevenementen en voor investeringen in groen en mobiliteit. In de voorjaarsnota worden dus keuzes gemaakt over hoe onze gemeente zich moet ontwikkelen.
De afgelopen jaren was dat relatief eenvoudig. Er was voldoende geld beschikbaar en Apeldoorn was financieel gezond. Maar sinds vorig jaar is er iets anders aan de hand: Apeldoorn kijkt tegen een fors begrotingstekort aan de komende jaren, die oploopt van 15 miljoen in 2026, tot wel 32 miljoen in 2029. Daar zijn verschillende redenen voor, maar een belangrijk deel zit in de forse toename van jeugdzorg in onze gemeente, gecombineerd met een lagere bijdrage vanuit de rijksoverheid.
Iedereen weet dat keuzes maken in financieel goede jaren is een stuk makkelijker is dan in jaren waarin er tegen een begrotingstekort wordt opgekeken. Het dwingt je om heel scherp te zijn in welke zaken je van wezenlijk belang vindt voor Apeldoorn en welke dingen ook wel wat minder mogen. Daar zullen altijd keuzes tussen zitten die best wel even pijn doen. Op deze momenten is het van belang om dicht bij je waarden als fractie en politieke partij te blijven. Met een stevig waardenfundament lukt dat. Voor de ChristenUnie vormden deze vier uitgangspunten de basis van onze afweging:
1. We bezuinigen niet op preventieve zorg
Penny wise, pound foolish. Iets wat je op de korte termijn wat oplevert, zal later als een boemerang terugkomen. In de voorjaarsnota 2025 wordt voorgesteld om alle maatschappelijke organisaties die meer dan 35.000,- subsidie per jaar ontvangen fors te korten. Dat levert de komende 4 jaar maar liefst 9.2 miljoen euro op. Heel concreet betekent dat stichting Present, Humanitas, de Kap, het CJG en vele andere maatschappelijke organisaties minder hulp kunnen bieden aan onze kwetsbare en hulpbehoevende inwoners. Juist het werk van deze organisaties voorkomt vaak dat mensen een beroep doen op zwaardere en professionele hulp, wat de gemeente vervolgens meer geld zal kosten.
De ChristenUnie had deze bezuiniging het liefste direct geschrapt, maar daar blijkt geen politieke meerderheid voor. Op initiatief van de ChristenUnie worden er de komende maanden intensieve gesprekken gevoerd met maatschappelijke organisaties om te bezien wat de effecten zijn van deze bezuinigingsmaatregel op onze inwoners.
2. We sluiten niemand uit. Iedereen moet mee kunnen blijven doen in Apeldoorn
Ook in tijden van bezuinigingen is het mogelijk om keuzes te maken. Voor de ChristenUnie is het essentieel dat we niemand laten vallen, en oog hebben voor de inwoners die om verschillende redenen extra hulp van de overheid kunnen gebruiken. Dat is de belangrijkste reden waarom wij de afgelopen tijd zo vocaal zijn geweest op het armoedebeleid. Ook door belastingverhoging kunnen er mensen uitgesloten worden.
De ChristenUnie heeft samen met andere partijen initiatief genomen om te voorkomen dat de voorgestelde verhoging van begraafrechten niet zal leiden tot een beperking van keuzemogelijkheid van mensen. Als inwoners op bijvoorbeeld religieuze gronden het belangrijk vinden om (snel) begraven te worden, dan moet dit zwaarder wegen dan de financiële drempel. Dit voorstel is overgenomen.
Met het programma Spelen-Bewegen-Ontmoeten worden kinderen en jongeren gestimuleerd om binnen en buiten actief te zijn, en relaties op te bouwen in de buurt. Dat helpt hen om mee te doen in de samenleving. Op initiatief van de ChristenUnie zal dit beleid ook de komende jaren financieel geborgd blijven in ons beleid. Zo stimuleren we jonge mensen om met elkaar een gezonde toekomst vorm te geven!
3. We schuiven problemen niet voor ons uit. We pakken ze aan!
Bezuinigen is nodig, hoe vervelend dat ook is. Het meest makkelijke antwoord op financiële schaarste is dan om de problemen voor je uit te schuiven. Om gaten in de begroting op te vullen met incidenteel geld. Dat is niet de houding van de ChristenUnie, we zijn ook voor de toekomst verantwoordelijk voor een gezonde gemeente!
We gaan daarom de structurele oorzaken van de tekorten aanpakken. Na het zomerreces komt er in principe een doelgerichte aanpak om de jeugdzorg duurzaam te versterken. We willen de instroom beperken, de uitstroom versnellen en de zorgproducten tegen het licht houden. Dit doen we met twee belangrijke uitgangspunten: We laten niemand in de steek, en keuzevrijheid blijft behouden. We zullen veel meer moeten investeren in preventieve zorg, en aandacht voor gezond opgroeien in Apeldoorn.
4. Van iedereen mag naar draagkracht een bijdrage verwacht worden.
De ChristenUnie maakt de keuze om niet op de preventieve zorg, maatschappelijke organisaties en verenigingen te bezuinigen. Het te bezuinigen bedrag van 15 miljoen wordt daar niet minder van. Daarom kijken we in de eerste plaats naar onze eigen organisatie: de gemeente en het ambtelijk apparaat. We bezuinigen daarop de komende jaren structureel ongeveer 10 miljoen. Maar dat alleen dekt de opgave niet.
In de voorjaarsnota worden ook een aantal belastingen verhoogt voor specifieke groepen. Denk aan de forenzenbelasting of marktgelden. Maar om ons maatschappelijk kapitaal te redden is meer nodig. De ChristenUnie heeft tijdens de algemene beschouwingen voorgesteld om de OZB licht te verhogen. Met gemiddeld 20,- per jaar voor woningen hoeft de bezuiniging tientallen organisaties zoals Present, de Kap, Humanitas, het CJG, Stimenz, cultuurinstellingen en zorgcentra niet door te gaan. Er bleek geen politieke meerderheid te zijn voor het voorstel. Ik ben wel benieuwd: Zou jij bereid zijn 20 euro per jaar in te leggen?
De ChristenUnie heeft alle afwegende tegen de voorjaarsnota gestemd. De impact op ons maatschappelijk kapitaal, de zorg, onze verenigingen en stichtingen is simpelweg te groot. Verantwoordelijkheid nemen betekent voor ons ook: Blijf staan voor waar je echte waarden liggen. En voor de ChristenUnie is dat een gemeente waar je veilig kan opgroeien en waar elke inwoner bij kan dragen aan een gezonde samenleving!
