Feit of Frame: Wordt Apeldoorn onveiliger?
En ook: Kan de gemeenteraad wel sturen op veiligheid?
Het zal de frequente lezer van de Apeldoornse Stentor niet ontgaan zijn. In de afgelopen maanden knallen de artikelen over overvallen op straat, aan de tankstations en in winkels van je beeldscherm af. In de Stentor wordt gesproken over een ‘ongekende overvalgolf’. Ook over onveilige situaties in wijken, met burenruzies en schietpartijen worden de laatste tijd veel artikelen geschreven. De Apeldoornse politiechef Sjoerd Obbink voelde de noodzaak om publiekelijk te reageren en de burgers van Apeldoorn te verzekeren dat ze ‘in een veilige stad wonen’. Dus wie heeft er gelijk? Is het inderdaad een stuk onveiliger geworden? Hebben we te maken met een beschikbaarheidsbias, gestimuleerd door vele nieuwsartikelen? Of praten we over incidenten, die onlosmakelijk horen bij elke grote stad?
Eerst de feiten. Wanneer we spreken over overvallen in woningen of bedrijven, straatroof of diefstal, dan hebben we het over High Impact Crimes. Uit politiecijfers blijkt dat over geheel 2020 er 2 overvallen hebben plaatsgevonden in Apeldoorn. In het eerste half jaar van 2022 waren dat er ook al 2. De definitieve politiecijfers van de tweede helft van 2022 heb ik nog niet ontvangen, maar afgaande op de artikelen in de Stentor zal dat aantal significant stijgen. Van incidenten kan je dan niet meer spreken. Overlast in de wijken, zoals drugsgebruik, burenruzies en overlast door personen met verward gedrag hebben sinds de start van de coronapandemie in 2020 een vlucht naar boven genomen. Dat is ook enigszins verklaarbaar, we brengen met elkaar meer tijd ‘in de wijk’ door. Tot op heden, dus ook zonder coronamaatregelen en de terugkeer naar kantoor, blijven deze cijfers op dat hoge niveau hangen. In de eerste helft van 2022 hebben we het over 2.031 incidenten. Met name burengerucht, drugsproblematiek en overlast door personen met verward gedrag komen relatief veel voor in Apeldoorn.
De vraag is vervolgens, wat kan de lokale politiek doen voor een veiligere gemeente? Welke instrumenten hebben we in handen? De gespreide en zelfstandige verantwoordelijkheid van het politiekorps, het Openbaar Ministerie, de burgemeester en de gemeenteraad maakt de veiligheidsaanpak niet altijd makkelijker. De gemeenteraad heeft de wettelijke taak een veiligheidsplan op te stellen, in Apeldoorn noemen we dit het Integraal Veiligheidsplan Apeldoorn (IVA). Raadsleden gaan periodiek met de burgemeester in gesprek over de uitvoering van het plan en het behalen van de gestelde doelen. Tegelijkertijd weten we ook: criminaliteit houdt zich niet aan lokale veiligheidsplannen. Zeker High Impact Crimes en digitale criminaliteit zijn bijna per definitie grensoverschrijdende veiligheidsthema’s.
Waar wij wel op kunnen en moeten sturen is de veiligheid en veiligheidsbeleving in onze wijken. Het politieke uitgangspunt van de ChristenUnie is hierbij dat veiligheid begint bij een veilige wijk, waar gemeenschappen elkaar vinden en elkaar helpen. Waar jongeren zich veilig genoeg voelen om ’s avonds over straat te lopen, maar ook de veiligheid voelen om aan te kloppen bij jongerenwerkers of wijkzorg wanneer het even niet zo goed gaat. Waarbij we, zeker bij minderjarigen niet direct met het wetboek in de hand vol inzetten op repressie, maar veel meer waarde zien in opvoeding en stimuleren van persoonlijke mentale en fysieke weerbaarheid.
Precies dit uitgangspunt is voor mij de reden geweest om bij het opstellen van het IVA 2023-2026 het thema ‘Sociale Kwaliteit’ toe te voegen als prioriteit voor de komende jaren. Ik besef mij dat het prioriteren op veiligheid in de wijk geen totaaloplossing is. High Impact Crimes en digitale criminaliteit komen ook (mede!) voort uit andere hoeken dan onze eigen wijken. Maar het is, in mijn politieke visie, een essentieel onderdeel van de brede veiligheidsaanpak. Veiligheid begint binnen gemeenschappen!
