Algemene beschouwingen op de meerjarenbegroting 2023-2026
Voorzitter,
Bij de presentatie van het bestuursakkoord 2022-2026 zeiden we het al: het druipt van de ambities. Ambities waar ook voor mijn partij onderdelen in zaten waar wij volmondig ja tegen konden zeggen.
Denk aan:
- de inzet op duurzaamheid
- het economisch versterken en veiliger maken van onze stad én dorpen
- de bouwplannen, waarbij ook voor starters en jonge gezinnen voldoende kansen gecreëerd zouden moeten worden om aan een betaalbare koop- of huurwoning te komen
- en de doorgaande ambitie om mensen die niet mee kunnen komen te helpen om dat wél te kunnen doen.
We hadden toen vooral vragen over de financiële vertaling en prioritering en keken dan ook uit naar de concrete uitwerking in de vorm van een eerste meerjarenbegroting.
Overall positief, maar zorgen over de uitvoerbaarheid
En daar is ie dan (enige tijd geleden had ik het hier nog fysiek in hand gehad, maar dat is niet meer van deze tijd). De meerjarenbegroting voor de komende 4 jaar, een periode die zich - in ieder geval tot aan het zogeheten ‘ravijnjaar’ 2026 - in een financieel gunstig getijde bevindt. En ook nu zijn wij nog steeds positief over een aantal hele concrete, tastbare punten:
- Het realiseren van een station in Apeldoorn-West bijvoorbeeld. Station Ugchelen.
- De doorstroom op de ring.
- De investering in (v)echtscheidingspreventie en pleeg- en steungezinnen.
- De bestrijding van onderwijsachterstanden.
- En ook de uitbreiding van het jongerenwerk is ons uit het hart gegrepen.
In tegenstelling tot tijden waarin financiële tekorten tot harde politieke keuzes dwingen, is dit een tijd waarin het soms lijkt alsof alles kan. Haast zonder concessies te hoeven doen. Het is zelfs moeilijk om kritiek te hebben, of aan de grote hoeveelheid ambities nog méér toe te voegen.
Zorgen over de uitvoerbaarheid
Hebben we dan helemaal geen zorg- of kritiek? Zeer zeker wel. Want met al dit moois op papier hebben we wél zorgen als het gaat om de uitvoerbaarheid. Want daar waar het financieel misschien de komende jaren voor de wind gaat dient een ander knelpunt zich aan. Geld is er misschien genoeg, maar nu moeten we ook de mensen nog zien te vinden die nodig zijn om deze plannen te realiseren. Wij sluiten niet uit dat de noodzaak tot prioritering en keuzes maken zich nu niet in financiële zin aandringt maar op het gebied van personele capaciteit.
Zowel naar buiten toe (hoe zorgen we ervoor dat mensen en bedrijven vooral in- en voor Apeldoorn willen (komen)werken en dat ook blijven doen - en niet weggekaapt worden omdat ze het elders beter kunnen krijgen?), maar ook intern. Wij vrezen dat met al dit ambitiegeweld de prioritering vooral op ambtelijke capaciteit zal plaatsvinden.
Stel de juiste prioriteiten
Als u het ons vraagt blijft ons motto duidelijk: investeer in de basis. Zorg dat Henk en Ingrid er wat aan hebben. Dat zij er op vooruit gaan. We hebben het dan over de dienstverlening aan onze inwoners. De ondersteuning van hen die kwetsbaar zijn of zich tijdelijk in zwaar weer bevinden. Zo kregen we recent nog alarmerende berichten van de voedselbank. De enorme stijging van energielasten slaat als een nieuwe pandemie om zich heen. Deze inwoners hebben het nodig dat niet alleen de landelijke, maar ook de lokale overheid voor hen klaar staat.
Investeer in de toekomst van onze jongeren. En de veiligheid en het omzien naar onze ouderen. Versterk de middenklasse en voorkom dat deze uitholt. En als we woningen bouwen, bouw dan duurzaam, maar óók betaalbaar.
Want als we iets mogen leren van het korte premierschap van Liz Truss dan is het wel dat trickle-down-economics niet werken. De economie versterken doe je niet door de (aller)rijksten nog rijker te maken, maar door de middenklasse te versterken en mensen die door het ijs dreigen te zakken te redden van de afgrond. Dát is brede welvaart, dat is een economie waar iedereen van profiteert. Als we dan de komende jaren bijna 300 miljoen investeren in onze stad en dorpen, laten we dat dan vooral slim blijven doen.
Dan hebben we het vooral over de prioritering van plannen, bijvoorbeeld bij de forse woningbouwopgave. Wij zouden het zeer onwenselijk vinden wanneer hier in de realisatie toch zou blijken dat er verhoudingsgewijs een verschuiving plaatsvindt naar nog meer woningen in het dure segment. Of dat het makkelijke bouwen in het buitengebied vóór zou gaan op het investeren in de binnenstedelijke inbreiding.
Investeer in mensen
Investeer dus niet alleen in de winsteconomie. Het is niet alleen profit. Maar ook people en planet. Investeer daarom in een deeleconomie. In een economie van het genoeg. Onze drang naar ongebreidelde groei heeft al genoeg stukgemaakt en we hebben gezien hoe onze natuur eronder lijdt. Investeer niet in stenen, maar investeer liever in het cement van onze samenleving. En de ondersteuning en dienstverlening daaraan. Investeer in vrijwilligersorganisaties, buurtevenementen, sport- en cultuurverenigingen.
Als vrijwilligers uit de buurt het op zich nemen om samen met jongeren iets te doen aan jeugdoverlast - zoals we bij de PMA nog hoorden over Zuidbroek - dan moet het toch niet te moeilijk zijn om deze jongeren van een fatsoenlijke plek te voorzien? En als vrijwilligers het op zich nemen om een deel van de cultuurhistorische waarde van Apeldoorn te digitaliseren… dan moeten we hen daarin kunnen faciliteren. Of als de Joodse gemeenschap aanbiedt om mee te denken in hoe wij als Apeldoorn iets terug kunnen doen richting de verschrikkingen die hier in de oorlog zijn gebeurd, daar waar zij onder andere de gedenkstenen tot nu toe grotendeels uit eigen verworven middelen hebben gefinancierd en het herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch met vrijwilligers runnen… dan moeten we dat als gemeente toch ondersteunen?
Dienstbare overheid
Wees die dienstbare overheid die dichtbij staat en een partner is voor onze inwoners. Een overheid die de extra mijl loopt als een inwoner even niet mee kan komen. We denken daarbij ook heel concreet aan inwoners met een fysieke, zintuiglijke of mentale beperking - en een overheid die er niet voor schroomt om een hardheidsclausule ruimhartig toe te passen als dat nodig is. Een overheid die altijd de menselijke maat voor ogen houdt.
En ja, soms zal het ook de komende 4 jaar in de details zitten. Als raad worden we graag tijdig betrokken bij plannen en toezeggingen, of deze nou vóór of achter de schermen worden gedaan.
Samengevat
Wij zijn niet negatief over de voorliggende plannen. Maar wij zien wel zorgpunten en willen graag het college een denkrichting meegeven mocht het in de toekomst toch gaan knellen. Heb de mens voor ogen. Laten we samenwerken aan een rechtvaardige samenleving die omziet naar elkaar. Waarbij we oog hebben voor de schepping met meer ruimte voor de natuur en minder vervuiling. Waarin we omzien naar de kwetsbaren en mensen die net dat duwtje extra nodig hebben. En naar onze jongeren die aan hun toekomst bouwen.
Wij wensen het college hier veel zegen en wijsheid bij.
Dank u wel.
