Algemene beschouwingen op de voorjaarsnota 2021

Vanavond zijn de algemene beschouwingen op de voorjaarsnota. Lees hier onze bijdrage  

Voorzitter,

Ik ging de laatste weken in gesprek met een aantal inwoners, over de roerige tijd die we - eindelijk - achter ons kunnen laten. De tijd die wij ons ongetwijfeld nog lang zullen herinneren als ‘de coronajaren’. Geen lockdowns meer, geen avondklok, geen scholen dicht. 

In gesprek met inwoners

Ik sprak met Mark, een caféhouder die net als veel van zijn collega’s enorm opleeft nu de terrassen weer open mogen. Het bruist weer, zijn personeel is weer aan het werk, de klanten stromen binnen. Maar hij is nog lang niet boven Jan. De schuldenlast bij het MKB (met name in de non food retail, toerisme en horeca) is nog steeds torenhoog. Onder restaurants en café’s heeft gemiddeld 40 procent van de bedrijven een belastingschuld uitstaan, gemiddeld negen keer de volledige ‘normale’ maandelijkse winst. Een derde van de kledingwinkels heeft belastinguitstel aangevraagd. En in de uitzendsector, die personeel levert aan een branche als de cafés, is dit bijna 50 procent.

Ik sprak met Karlijn, die als jonge ondernemer vol goede moed een atelier had geopend in de Nettenfabriek. Daar was in september 2019 een openingsfestival, voor een tijdelijke plek voor jonge ondernemers. Er kwam een lunchroom, een DJ-school, een kleine drukkerij, een babyfotograaf, en nog meer. En Karlijn. Toen kwam de crisis. Velen konden de huur niet meer betalen. Karlijn moest haar atelier weer sluiten. Gelukkig zijn er zo nu en dan nog opdrachten. Maar de reuring op de Nettenfabriek is weg. En Karlijn zit thuis. De start van haar nog jonge bedrijf en haar ondernemersgeest kregen een flinke knauw.

Ik sprak met Wil. Een schat van een oudere dame. Ik was bij haar op bezoek in verband met de sluiting van de kleinschalige woonvoorziening van Klein Geluk. Haar zus woont daar. Wil maakt zich zorgen over hoe het nu verder moet. Corona, én de gedwongen verhuizing van haar zus, maken haar bang. Ze was eenzaam in de coronamaanden, haar zus nog meer. En ze is het gevoel kwijt dat mensen nog om elkaar geven, nog naar elkaar omzien, dat het om meer draait dan geld en de zorginstelling in stand houden.

En ik sprak met Hans. Hans en zijn vrouw hebben een tienerzoon die al jaren depressief is. Het liefst zou hij een eind aan zijn leven maken. Het gezin schreeuwt om hulp. Gelukkig kwam die hulp er. Daar zijn ze enorm blij om. Maar ze hebben ook het gevoel dat dit zoveel makkelijker én sneller had kunnen gaan als de gemeente minder bezig was geweest met naar de kosten te kijken en meer naar… de menselijke maat. 

Voorzichtig vooruit kijken

Voorzitter, deze voorjaarsnota is wat ons betreft een moment om na de coronajaren voorzichtig vooruit te kijken. Een perspectief schetsen voor Mark, Hans, Wil en Karlijn. 

Dat moet voorzichtig omdat er nog steeds veel onzeker is. Maar er zijn ook lichtpuntjes. Zoals de laatste berichten over extra geld uit Den Haag voor de jeugdhulp. Dat is goed nieuws. En dat stemt ons hoopvol. 

 

Extra middelen jeugdzorg: reparaties nodig?

Maar het is óók een bekentenis. Het is de erkenning dat we jarenlang te weinig middelen hadden om deze taken goed uit te voeren. Tekorten die ook in Apeldoorn hebben geleid tot maatregelen om de kosten in bedwang te houden. Maatregelen waarvan we - als we heel eerlijk zijn - zeker in sommige gevallen moeten erkennen dat ze vooral financieel gedreven waren en niet altijd het belang van kwetsbare kinderen dienden. Misschien is het nu tijd om dit opnieuw tegen het licht te houden.

Wij zien uit naar een langverwachte kadernota sociaal domein en de mogelijkheid om weer een publieksactiviteit hierover te organiseren. We vinden het belangrijk dat professionals, maar ook ouders en jongeren zoals Hans en zijn zoon gehoord worden. 

Voor één van de maatregelen durven wij nu al de conclusie te trekken: budgetplafonds werken misschien wel bij reguliere begeleiding, maar bij de specialistische jeugd-ggz - waar zeer kwetsbare kinderen dringend hulp nodig hebben - zorgen ze onderaan de streep alleen maar voor meer vertraging. Het had Hans en zijn vrouw, en hun kwetsbare zoon veel tijd gespaard. De reguliere wachtlijsten zijn al lang genoeg.

 

Economie: gemengd beeld

Voorzitter, ook ten aanzien van de economie is nog veel onzeker. De recentste ramingen van het CPB zijn gelukkig gunstig, het steunbeleid heeft goed gewerkt en een toename van de werkloosheid lijkt afgewend. 

Maar net als caféhouder Mark en kunstenares Karlijn hebben veel Apeldoornse ondernemers en andere sectoren te maken met schulden en uitstel van betalingen. 

We vragen het college daarom vooral te kijken naar investeringen waar met name de Apeldoornse economie een boost van krijgt. Waar Apeldoornse ondernemers, het MKB en zzp’ers écht iets aan hebben. Denk aan bedrijven en sectoren die waarde toevoegen, aan stageplaatsen voor onze jongeren, aan de lokale zzp’er, de start-up, de scale-up en de mkb’er. 

Investeringen waardoor plekken als de Nettenfabriek weer nieuw leven wordt ingeblazen. Waar Apeldoornse ondernemers zoals Mark en Karlijn de vruchten van plukken (en niet zozeer het nationaal of multinationaal grootkapitaal). 

Bouwen: kwaliteit eerst

Want voorzitter, of het nou gaat om jongeren als Karlijn of senioren als Wil, voor gezinnen als dat van Hans of voor ondernemers als Mark: het is belangrijk dat we kijken naar de toekomst van onze gemeente. Welke stad willen we zijn? Waar liggen kansen? Wat past bij Apeldoorn? 

U kent onze kritische noten ten aanzien van de plannen voor Apeldoorn 2040. Binnenkort spreken we elkaar daar weer over. En over de gehele linie staan wij daar misschien niet eens zo gek anders in dan het college. Maar we leggen wel andere accenten. 

De trendanalyse laat zien dat we nog steeds in trek zijn bij jonge gezinnen. Apeldoorn zal óók met meer hoger onderwijs misschien wel nooit een studentenstad worden. Maar is dat erg? Als jonge gezinnen zich graag in Apeldoorn vestigen is het misschien beter daarop te focussen. Apeldoorn gezinsstad. ‘Prima als u elders gaat studeren - ook Apeldoornse jongeren - maar als u na uw studie een plekje zoek om zich te vestigen: #WelkomInApeldoorn’. 

Mooie, prettige gezinsstad in het groen, waar het kwalitatief goed wonen en verblijven is, waar je een bedrijfje kunt starten, waar we omzien naar elkaar.

Er is namelijk meer dan ‘de grootste’ willen zijn, er is ook zoiets als ‘de beste’. 

Kwaliteit boven kwantiteit. Bloei boven groei. Niet zomaar bouwen, maar streven naar hoogwaardige, kwalitatieve, duurzame bouw. Natuurinclusief bouwen, waarbij we rekening houden met de impact van onze bouwactiviteiten op de aarde die God aan ons heeft toevertrouwd. 

Voor de toekomstige Apeldoornse generaties. Voor de kinderen en achterkleinkinderen van mensen zoals Hans en Karlijn. 

Voorzitter we hebben eerder vanavond afscheid genomen van Maarten van Vierssen. Een gewaardeerde wethouder met een portefeuille die de ChristenUnie na aan het hart ligt. Wij hebben eerder al onze zorgen geuit of deze thema’s met een afgeslankt college wel voldoende aandacht krijgen. 

Energietransitie, duurzaamheid, afvalbeleid en circulariteit mogen wat ons betreft geen ondergeschoven kindjes mogen worden. 

Slotwoord

Voorzitter ik rond af. Met waar ik mee begon: Hans, Karlijn, Wil en Mark. De inwoners waar we het allemaal voor doen. We mogen blij zijn dat het op dit moment financieel weer beter gaat met onze gemeente. Dat biedt perspectief en geeft ruimte om vooruit te kijken. Daar mogen we met recht een beetje trots en vooral dankbaar voor zijn. 

Maar laten we dat ook verstandig en behoedzaam blijven. Er is nog steeds veel onzeker. Zo schetst de laatste meicirculaire helaas toch weer een somber beeld voor de langere termijn. 

Als er al financiële ademruimte dan is deze mogelijk maar van korte duur. Laten we dan ook voor oog houden voor wat écht telt: onze inwoners. De mensen zoals Hans, Karlijn, Wil en Mark die de afgelopen tijd maar al te vaak de klappen moesten opvangen en de broekriem moesten aantrekken. 

De inwoners die het - om wat voor reden dan ook - zwaar hebben gehad, of nog steeds hebben. De caféhouder en de winkelier. De gezinnen die onder druk zijn komen te staan, jongeren die geleden hebben in de coronatijd en soms geen perspectief meer zien. Ouderen en kwetsbaren. Laten we er als lokale overheid en als lokale politiek voor hén zijn.

Wij wensen u daarbij allen, collega’s in deze raad, college en ambtelijke organisatie veel wijsheid en Gods zegen toe.

Dank u wel.