Niet blindstaren op zonneparken

Als we onze klimaatambitie in 2030 willen realiseren is het onvermijdelijk dat er op grote schaal hernieuwbare elektriciteit wordt opgewekt. In Apeldoorn ligt de focus op zon, want windenergie lijkt op de Veluwe onmogelijk door de wespendief, een beschermde vogelsoort. Om te investeren in zonne-energie kiest Apeldoorn voor zon-op-dak. Maar daarmee halen we onze doelstelling helaas nog niet. Er moet ook 250 hectare zonneparken worden aangelegd, verspreid over een dubbel aantal hectares.

Hoewel we als ChristenUnie Apeldoorn achter deze ambitie staan, zien we ook de nadelen. 

Zonneparken botsen met de belangen van de natuur en de wensen van omwonenden. Bovendien nemen ze waardevolle landbouwgrond in. Daarom zoeken we naar locaties waar belangen zo goed mogelijk samengaan, bijvoorbeeld door dubbel grondgebruik. En we stellen harde eisen aan een goede participatie met omwonenden. 

Maar een nieuw feit doorkruist de zoektocht naar geschikte locaties: ons electriciteitsnet bereikt zijn grens. In de provincie Utrecht mogen zonneparken van Tennet voorlopig niet aangesloten worden op onderstations. En in Apeldoorn is het hoogst onzeker hoeveel van de 250 hectare zonneparken netbeheerder Liander kan aansluiten. En als zonneparken wel aangesloten worden legt dit waarschijnlijk druk op de mogelijkheden voor zon-op-dak. Onze ambitieuze energie ambities botsen hard met de weerbarstigste realiteit. 

Netbeheerders werken aan het verzwaren van het net en zoeken naar andere oplossingen, zoals het dimmen van zonneparken. Maar die oplossingen zijn onvoldoende: de capaciteit van ons electriciteitsnet blijft beperkt. De (on)mogelijkheden van het electriciteitsnet moeten een bepalende rol krijgen in de keuze voor locaties. Plaats zonneparken bijvoorbeeld naast een industrieterrein en sluit het park hier rechtstreeks op aan. Zo hoeft de stroom het net niet op. En laten gemeenten zelf aan het roer staan in het aanwijzen en ontwikkelen van locaties. In Apeldoorn wordt een gemeentelijk energiebedrijf onderzocht. Ik vind dat een positieve ontwikkeling. 

Maar we moeten ook de rol van zonneparken in de energietransitie durven te heroverwegen. Met de grootschalige opwekking van zonne-energie gaan we in Nederland het klimaatprobleem niet oplossen. In plaats van een subsidie voor zonneparken zou een subsidie voor opslag beter aansluiten bij de huidige ontwikkelingen. Nieuwe vormen van energie-infrastructuur, denk aan warmtenetten en slimme lokale energie hubs, moeten een veel grotere rol krijgen in de energietransitie. 

En wellicht is het tijd om weer het gesprek te voeren over windenergie. Windenergie zorgt juist voor een efficiënter gebruik van het electriciteitsnet, en is daarmee een goede aanvulling op zonne-energie. Is het te rechtvaardigen dat één beschermde diersoort alle windenergie rond de Veluwe blokkeert? Ik heb daar het antwoord nog niet op. Maar laten we ons in ieder geval niet blindstaren op zonneparken.

Dit artikel verscheen op 24 januari bij het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie.